مراحل رسیدن به کمال قسمت سوم توبه به قلم سیدمحمد هاشمی

اینک به مرحله دوم رسیدن به کمال یعنی توبه می پردازیم.

توب و تاب به معنای بازگشت ناشی از پشیمانی است.

یعنی کسی که در مورد کسی یا چیزی و یا وضعیتی دچار تخلف و عصیان شده و آنگاه از این سرکشی نادم و پشیمان گشته و در نهایت به مقصد پیشین و اوّلی رجعت کرده و دوباره به وضعیت مطلوب گذشته باز آمده است.

در فرهنگ دینی توبه یعنی بازگشت انسان گناهکار و پشیمان به سوی خداوند و رجعت به مقصد و غایت وجود و نقطهٔ غایی کمال.

در این تفسیر انسان در یک طرف قرار دارد و خداوند در سوی دیگر و توبه عامل پیوند دوباره انسان خطاکاری است که لحظه ای یا چندی سر از عبودیت و تسلیم برتافته و اکنون آهنگ بازگشت و جبران گذشته را دارد.

اما توبه که به معنای بازگشت و پشیمانی از گناه و دست کشیدن از آن و رفتن به سوی حق می باشد، دومین مرحله از مراحل سه گانه می باشد.

همان گونه که خداوند آدم را به گونه ای آفریده که می تواند گناه بکند و باید بکند، باید بتواند توبه هم بکند و کرد.

و این هر دو، از لوازم آزاد بودن و مختار آفریده شدن انسان است و با اراده و آگاهی و انتخاب گری او ملازمه دارد.

انسان نباید گناه بکند و گناه مطلقاً زشت و ناپسند و غیر قابل توجیه و غیر قابل قبول است، اما واقعیت چیست؟

آیا انسان گناه ناکرده وجود دارد و یا می تواند وجود داشته باشد؟

هر انسانی که به رشد و آگاهی و معرفت متعالی هم رسیده باشد، باز مصون از انحراف و لغزش نیست.

در این صورت، توبه امری است مستمر و نشانهٔ آگاهی و معرفت و خلاقیت و حرکت و پویش.

می بینیم کسی که مرتکب گناه شده توبه می کند و به اصطلاح از کارش پشیمان می شود، و به وسیلهٔ توبه خود را پاک می کند.

اما باید گفت توبه کردن در پیشگاه خداوند تنها مُمد خواهی از او نیست، اقرار کردن به گناه نیز می باشد.

پس ما باید عوض شویم و بر خلاف عادت معمول مان، جرأت توبه پیدا کنیم و کارهای نیک را کم و کارهای بد را زیاد بشماریم.

به هر حال یکی از شروط توبه آن است که ما خود را متهم بدانیم.

توبه چنان که بزرگان گفته اند، سه مقام دارد:

ابتدای آن علم است، یعنی یقین کردن به وجود خداوند و به مؤاخذه او؛

دومی اقرار به گناه و ندامت بر آن است که به دنبال آن یقین، طعم تلخ گناه را به ما می چشاند و منش ما را عوض می نماید و آنچه را که قبلاً در کاممان شیرین بود، اکنون تلخ می کند‌؛

وسومی عمل است و جبران و تدارک مافات.

[ ادامه دارد…]

والسلام علی من اتبع الهدی

سید محمد هاشمی

     ۲۴/۲/۱۳۹۸

   ۹ رمضان ۱۴۴۰