درخـت پیـر (به قلم فرهاد رحمن زاده)

درخـت پیـر
 

در تقویم کشور روزها و هفته هایی به نام های مختلف ثبت شده که به مناسبت هر نامگذاری سالیانه اقداماتی در سطح کشور انجام می گیرد. یکی از این روزها پانزدهم اسفند یا روز درختکاری و به تبع آن هفته منابع طبیعی است. تا جائیکه به یاد دارم هر ساله در این روز صدها هزار نهال در سطح کشور توزیع و توسط شهرداریها، ادارات منابع طبیعی و با همکاری شهروندان در قالب طرحهای جنگل کاری و ایجاد فضای سبز در پارکها و حاشیه شهرها کاشته

می شود. اگر مجموع نهالهایی که در این چند دهه بین مردم توزیع و کاشته شده را بخواهیم با یک حساب سرانگشتی تخمین بزنیم بالغ بر چند میلیون اصله نهال خواهد شد، که طی این مدت باید به درختان تناوری تبدیل شده و سرانه فضای سبز شهری و سطح جنگلهای کشور را افزایش داده باشند.

اما واقعیت چیز دیگری است و آمارها حکایت از نابودی بیش ار پیش جنگلهای کشور، کمبود فضای سبز در شهرها، گسترش بی رویه بیابان، و تغییرات زیست محیطی می دهد که در دهه های آینده ایران را به یک کشور کاملا بیابانی و لم یزرع تبدیل خواهد کرد.

قرار گرفتن ایران در منطقه خشک کره زمین با بارندگی اندک و پایین تر از متوسط بارش جهانی مزید بر علت شده تا نهالهائی که توسط شهروندان غرس می شوند، تاب تحمل خشکسالی و کمبود آب، خصوصا در مناطق جنوبی را نداشته باشند.

به باور نگارنده عمده ترین دلیلی که باعث عدم موفقیت طرح های فوق گردیده عدم توجه به کاشت درختان بومی و سازگار با محیط می باشد که علاوه بر سرسبزی همیشگی نه تنها نیاز به آبیاری پیوسته و دائم نخواهند داشت بلکه در برابر خشکسالی های مداوم و پی در پی نیز سبزینگی خود را حفظ می کنند.

درخت کنار (سدر) یکی از این گونه های گیاهی است که امروزه کشور قطر باوجود این که در صدر کشورهای ثروتمند جهان قرار گرفته و از پس هزینه های سنگین آب مصرفی خود برمی آید.

 ولی در برنامه توسعه فضای سبز به کاشت این گونه گیاهی روی آورده است. این درخت بومی شهرمان اوز می باشد و در گذشته در اغلب خانه ها وجود داشته است.

 نیاکان ما که به فوائد این درخت آگاه بودند جهت برحذر داشتن کودکان از آسیب رساندن به آن از واژه درخت پیر استفاده می کردند گرچه اگر فوائد و منافع این درخت به درستی برای مردم و کودکان بیان شود دیگر نیاز به چنین واژگانی نیست ولی متاسفانه علی رغم بالا رفتن سطح معلومات و سواد عمومی باز این گونه گیاهی در موطن خود مورد بی مهری قرار گرفته و در توسعه فضای سبز از درختانی همچون نارنج استفاده می شود. درخت نارنج علاوه بر اینکه به آب فراوان نیاز دارد دارای عمری کوتاه می باشد در حالی که کنار از عمر بسیار طولانی برخوردار است.

لازم بذکر است در طرح های جنگل کاری و احداث پارکهای جنگلی در مناطق جنوبی کاشت درختان سوزنی برگ سرو و کاج هیچگونه توجیهی ندارد زیرا نه تنها سایه گستر نیستند بلکه به دلیل عدم تعرق کافی سبب تلطیف هوا نیز نخواهد شد در مقابل درخت کنار سایه گستر بوده و نیاز به مراقبت طولانی مدت هم ندارد و به دلیل تعرق بالا در برگها، نقش به سزایی در تلطیف هوا ایفامی کند.

امیدواریم در آینده ای نه چندان دور بتوانیم با احداث نهالستان و پرورش این گونه گیاهی و کاشت آن در اطراف شهر کمربند سبزی بوجود آوریم که این کمربند سبز در برابر بادهای مزاحم که اصطلاحا تش باد گفته می شوند همچون فیلتر عمل کرده و سبب لطافت هوای شهر گردد.

* نائب رئیس شورای اسلامی شهر اوز

منبع : عصراوز