سینمـا، شـاخصه پیشـرفت فـرهنگ در اوز

گزارشگران: حمیرا نامدار و مریم سمیعی

پیش بابا می روم و موضوع انشاء را به او می گویم، بابا می گوید: «خب موضوع از این راحت تر؟! بشین مثل بچه آدم سینما رو توصیف کن!»

به بابا گفتم خب مشکل اصلی همین جاست! اصلا سینما چی هست؟! بابا کمی سرش رو خاروند و از مامان پرسید: «خانوم چرا این بچه نمی دونه سینما چیه؟! مگه آخرین باری که سینما رفتیم کی بود؟!»

مامان گفت: «مردای مردم همه خانوماشون رو هفته ای شش بار می برن سینما، اما ما بعد اینکه با هم ازدواج کردیم اصلا ما رو سینما نبردی!»

من در حال گوش دادن به صحبت های بابا و مامان بودم تا یه جوری از میون حرف زدن هاشون به این پی ببرم که سینما چی هست؟!، به نظرم سینما یه چیزی تو مایه های کیش و دبی باشه، چون مامان از اینکه بابا اون رو اونجا نمی بره ولی مردای دیگه خانومشون رو اونجا می برن ناراحته!در این فکر بودم که مامان و بابا صدام زدند و گفتند لباسای بیرونم رو بپوشم تا بریم بیرون!

بعد اینکه بابا چند تا چیپس و پفک خرید وارد یه اتاق خیلی بزرگ شدیم که یه تلویزیون خیلی گنده داشت، از توی تلویزیون داشت فیلم نشون می داد، ولی فکر کنم برقا رفته بود چون همه ی لامپها خاموش بودن!! بعضی از آدم بزرگ ها روی صندلی ها خوابشون برده بود و بعضی ها هم داشتن چیپس و پفک می خوردن، بعضی ها اس ام اس بازی می کردن!!، همین طور که داشتم به دور و برم نگاه می کردم دو تا بچه ی هم سن و سال خودم رو دیدم که داشتن دنبال هم می دویدند، منم با اونها دوست شدم و با هم قایم موشک بازی کردیم، تا اینکه بعد یکی دو ساعت بابا بهم گفت فیلم تموم شده و باید برگردیم خونه!

به خونه رسیدیم و من تازه یادم اومد که هنوز انشاء ننوشتم، به همین خاطر با گریه به مامان گفتم: «مامان چرا بهم نمی گین سینما چیه؟!»

بله هنوز خیلی از ماها نمی دونیم سینما یعنی چی. اصلا سینما به کجا می گن؟

با این مقدمه به سراغ احسان امیری مدیر سینما فردوسی اوز می رویم تا سینما را به طور کامل برای ما توضیح دهد.

*سخن اول:

شهر اوز بخصوص آقای عبدالعزیز خضری رئیس دانشگاه در صدد ایجاد سینمایی در شهر اوز بودند و مجوز هم از اداره فرهنگ و ارشاد گرفته و مصاحبه های لازم را انجام داده بودند که حدوداً این روند یک سال و نیم طول کشید ولی مجوز پخش و تاسیس سینما را نداشتند، آمد ورفت های ریاست دانشگاه به شیراز وتهران دارای اهمیت زیادی بود.

شرکت های سینمایی نیز می گفتند که شما باید یک دستگاه های داشته باشید که بتوانید این فیلم ها را پخش کنید. در آن زمان هزینه دستگاه ۸۰ میلیون تومان بود. البته به غیر از پرده سینما و لوازم های جانبی. برای دانشگاه منطقی نبود چنین هزینه ای کند. من با صحبت هایی که با سینما جهرم و شیراز انجام دادم متوجه شدم که یک شرکت به نام «سینما شهر» است که وظیفه آن تجهیز سینماهای کشور است. خود به شخصه تماس گرفتم و برادرم نیز یکی دوبار به تهران رفت به نوعی به این نتیجه رسیدیم که شرکت سینما شهر حاضر است که یک بخش از هزینه را پرداخت کند. چون خیلی از هزینه ها سرشکن شد دانشگاه به فکر افتاد و با سینمای شهر و شرکت نیتراد صحبت کردم و قیمت ها را چک کردم و بعد از رفت و آمدهای زیاد به این نتیجه رسیدیم که رئیس دانشگاه باید به اداره فرهنگ و ارشاد تهران در بخش سینمایی برود و صحبت هایی انجام شود. هماهنگی ها را انجام دادیم و آنها متقاعد شدن که ۷۰ درصد هزینه سینما در شهر اوز را خود سینما شهر تقبل کند و ۳۰ درصد باقی مانده را دانشگاه پرداخت کند. من از همان ابتدا که آقای خضری مجوز تاسیس گرفت تا زمانیکه این دستگاه در دانشگاه نصب شد همکاری داشتم و کل این مسیرها را من بودم که راه اندازی شود. مجوز پخش را نیز دریافت کردیم ولی چون برای اولین بار سینمای ما راه افتاده بود هیچ شرکتی حاضر نبود که به ما فیلم بدهد اینجا بود که جهرم برای فیلم پسرعمو و دختر عمو رایزنی کرد و توانست این فیلم را به دست ما برساند. چون من با سیستم پخش و سیستم فروش آشنایی کامل داشتم دانشگاه مدیریت سینما را برعهده من گذاشت. البته من در شهر اوز ساکن نبودم قرار شد بهاره بهبین که در اوز هستند مسئولیت پخش را بر عهده بگیرند و من نیز مدیریت سینما و تهیه فیلم ها را برعهده گرفتم.

*لطفاً در مورد سینما و انواع آن از نظر فنی بیان کنید؟

در اصل دو گروه سینمایی داریم. ولی از ۱۷ آذرماه شدن سه تا. یک گروه فیلم هایی هستند که برای گیشه ساخته می شوند و معمولاً سینما دارها تمایل به پخش آن دارند. یک گروه هم گروه فیلم های هنر و تجربه هستند که بسیار فیلم های زیبایی هستند ولی مردم عامی زیاد تمایلی به دیدن آن ندارند و یک گروه هم فیلم های خارجی هستند که جدیداً ایران شروع کرده به قرارداد بستن و سعی می کند که آن فیلم ها را در کشور پخش کند. البته هنوز به آن جایگاهی نرسیده ایم که همزمان مثل کشور امارات با هم پخش کنیم ولی باز هم مناسب است.

*سینما فردوسی اوز(خیریه شیخ عبدالقادر فقیهی) دارای چه سیستم و چه نوعی است؟

کلاً دو نوع سیستم وجود دارد. یکی سیستم های ECP و یکی هم سیستم های DCP . سینمای اوز دارای سیستم ECP است. البته از نظر کیفیت هر دو نوع شبیه هم هستند ولی برای سالن های معمولاً کوچک سیستم های ECP استفاده می شود.

یک دستگاه پروژکتور دارد که اگر ما از نظر مالی بخواهیم رتبه بندی کنیم جزء دومین پروژکتورهای کشور محسوب می شود. تقریباً تا چهار هزار ساعت جواب می دهد. بعد از آن باید لامپ تصویری را عوض کنیم. البته مدل های پیشرفته تر این دستگاه تا ۲۰ هزار ساعت جواب می دهد.

بجز دستگاه بیوپروژکتور یک دستگاه به نام دستگاه پخش وجود دارد که فقط فیلم های سینمایی رو قادر به پخش کردن می باشد و هیچ کار دیگری نمی شود با این دستگاه انجام داد.

*تاریخچه دستگاه سینما در اوز و شهرهای همجوار؟

در شهر لار حدود ۴ تا ۵ سال است که این دستگاه را خریداری کرده اند ولی سینمای آنها راکد است. در شهر گراش هم سال ۹۲ سینما راه اندازی شده ولی آن هم تا پارسال راکد بود و چون پارسال مدیریت سینما تغییر کرد در این یک سال سینما رشد پیدا کرده است. تا قبل عید امسال که به خاطر تغییرات تعطیل شده است. پس می تونیم بگیم در حال حاضر در کل منطقه لارستان تنها سینمایی که وجود دارد سینمای شهر اوز است. ما از ۱۶ اسفند سال ۹۶مجوز خود را گرفته ایم و ۲۳ اسفند اولین فیلم به نام دختر عمو و پسرعمو را اکران کردیم.

* در این مدت چه تعداد فیلم داشتید؟

کل فیلم هایی که در سال ۹۷ در کشور اکران شده نزدیک به ۵۷ فیلم بوده البته بجز فیلم هنر و تجربه چون ما آمار این فیلم ها را نداریم. ما معمولا فیلم هایی که سینمادارها تمایل به پخش آن هستند و در گیشه کار می شود را آمارگیری کردیم. تقریبا ۵۷ فیلم بود که ما ۳۴ تا از آن فیلم ها را توانسته ایم پخش کنیم و از بین ده فیلم برتر کشور که بیشترین فروش را داشته ۹ تا را پخش کردیم، از ۲۰ فیلم پر فروش ۱۶ تای آن را پخش کردیم. یعنی ما فیلم های بالای ده میلیارد رو فقط یک عدد آن را پخش نکردیم و بین دو میلیارد تا ده میلیارد را ۳ تای آن پخش نکردیم. زیر دو میلیاردی که عملاً مشتری هم ندارد تعدادشان کمتر بوده و زیر یک میلیارد که شامل فیلم های بدفروش می شود فقط یک فیلم فراری پخش کردیم. وگرنه بقیه فیلم ها بین یک میلیارد تا ۳۵ میلیارد بوده است. در سال ۹۸ نیز ۷ فیلم اکران شده که از بین این ۷ فیلم ما ۴ تای آن را اکران کردیم. البته فیلم رحمان و هزار و چهارصد توسط اداره ارشاد جلو پخش آن را گرفت و مجور پخش آن را باطل کردند و دو فیلم چهار انگشت و زندانی ها بود که پخش نکردیم.

* چه فیلمی بیشترین تعداد تماشاچی را داشته؟

در سال ۹۷ فیلم لاتاری بود که بیشترین فروش را داشتیم. بعد از آن فیلم های متری شش و نیم، تکزاس و هزارپا فیلم هایی بودند که فروش مناسب داشتیم.

* چه فیلمی کمترین تعداد تماشاچی را داشته؟

فعلاً فیلم خانه دیگری که در حال اکران است تماشاچی نداشته و فیلم من عصبانی نیستم نیز فقط سه نفر تماشاچی داشتیم. نکته ای که وجود دارد این است که در شرکت های سینمایی یک سیستم فروش داریم که تمام شرکت های سینمایی کشور در جریان تعداد فروش بلیط های ما هستند. اگر بخواهند مثلا فیلم تگزاس دو را به ما بدهند بازدید می کنند ببیند فیلم متری شش و نیم چقدر فروش داشته ایم. اگر فروش مناسب بود آن فیلم را به ما می دهند و اگر مناسب نبود در آخر لیست خود قرار می دهند. یکی هم اینکه مثلا برای فیلم متری شش و نیم پروانه نمایش فقط ۵۰ پروانه بیشتر صادر نشد. یعنی ۵۰ سینما در کل کشور البته بجز تهران اجازه پخش فیلم متری شش و نیم را داشتند و با توجه به فروش کم ما، این فیلم را به ما نمی دادند تا رسیدیم به هفته دوم که باز هم شامل ما نشد ولی در هفته سوم توانستیم مجوز پخش آن را در سینما اوز بگیریم. البته با رایزینی های زیاد مخصوصاً مدیریت سینما جهرم خیلی به ما کمک کردند. چون فروش آنها خیلی خوب است. اکثر فروش ما از شهر لار است مثلا برای فیلم متری شش و نیم، ۸۰ درصد مشتری های ما لاری بودند.

* در این مدت چه تعداد تماشاچی داشته اید؟

طبق یک حساب سرانگشتی حدوداً نزدیک سه هزارتا

*در چه زمانی بیشتر تماشاچی دارید؟

در کل کشور بهترین فیلم هایی که بیشترین فروش را دارد در عید نوروز پخش می کنند. در شهر اوز نیز ما برای فیلم لاتاری و متری شش و نیم که بیشترین فروش را داشتند در فروردین و اوایل اردیبهشت ماه بوده است.

* فکر می کنید وجود سینما در اوز چه تاثیری در فرهنگ و تمدن اوز داشته است؟

به نظر من مسائل فرهنگی در همان حوزه نمی ماند. اگر هر کار فرهنگی انجام بدهیم باعث اشاعه فرهنگی می شود. ۱۰۰ درصد تاثیر دارد ولی نمی توانیم بگوییم تاثیر خیلی زیادی داشته مثلا در جهرم ۵ سال طول کشید تا مردم فهمیدند که فیلم را باید در سینما تماشا کرد نه تلویزیون! این فرهنگ هنوز در اوز جا نیفتاده ولی معتقدیم که این فرهنگ در شهر فرهنگی اوز جا خواهد افتاد. مثلا فیلم اَونجر با وجودی که در شهریور پارسال در سینماهای دنیا اکران شده بود و مردم می توانستند دانلود کنند ولی شهروندان اوز برای اینکه فیلم با کیفیت ببینند به سینما اومده بودند و این نشان می دهد که ما از نظر فرهنگی تا حدودی کار کرده ایم و تاثیرگذار بوده است.

* بیشترین تماشاچی های شما از چه قشری هستند؟

معمولاً جوان های بین ۲۰ تا ۳۰ ساله.

* بعد از پیاده روی صبحگاهی شما تعدادی بلیط رایگان بین مردم توزیع کردید آیا استقبال شد؟

بله تقریباً ۸۰ درصد آن بلیط ها برگشت.

من خودم به شخصه به عنوان مدیر سینما هزارتا بلیط نیم بها در تمام ادارات و مدارس اوز پخش کردم و بلیط را به گونه ای طراحی کردم که مردم به عنوان یک کاغذ دستشان نگیرند که مچاله بشه و به گونه ای باشه که بتوانند به خوبی از آن نگهداری کنند. از آن هزار تا شاید ۵۰ تا آن هم برنگشت. ولی در پیاده روی صبحگاهی که حدود ۳۰۰ تا بلیط رایگان دادیم تقریباً ۲۰۰ تا برگشت و این نشان می دهد که این نوع تبلیغ هم شاید بتواند به فرهنگ فیلم دیدن در شهر اوز کمک کند.

* چه انتظاری از مردم دارید؟

ما انتظار خاصی از مردم نداریم و تا جایی که می شود باید صبور باشیم تا فرهنگ تماشای فیلم باکیفیت در شهر جا بیفته. در اولین اکران فیلم در سینما که فیلم پسرعمو دختر عمو پخش شد با وجودی که فیلم زیاد با کیفیتی نبود ولی اکثر مردم به سینما اومدند چون فقط می خواستند ببیند که سینما چیه و چطوریه؟ و بعد از آن که فهمیدند سینما چیه دیگه نیومدند. من تنها درخواستی که از مردم دارم البته اونایی که فیلم تماشا می کنن اینه که بیشتر با اطرافیان خودشان در مورد سینما صحبت کنند و بحث کنند که دیدن فیلم با کیفیت چقدر می تواند تاثیرگذار باشد. یا هم اینکه من از مدیران انتظار داشتم که برای اشاعه این فرهنگ با دانش آموزان در مورد سینما صحبت کنند و وقتی من با دانش آموزانی که به سینما می آیند صحبت می کنم، می گویند اصلا به ما نگفتند که در اوز سینما وجود دارد در صورتی که من خود به شخصه به دیدن مدیران می رفتم و بلیط نیم بها به آنان می دادم. تمایل من فقط به این خاطر است که این سینما در شهر اوز ماندگار بماند گرچه به شدت این کار سخت است ولی ماندگاری آن شاید در دو سال آینده فیلم هایی که بر روی پرده هالیوود پخش می شود همزمان در شهر اوز هم به صورت آنلاین پخش کنیم. چون سینما ایران دارد به آن سمت پیش می رود. حالا اگه اون موقع سینمایی در اوز وجود نداشته باشه باید برای دیدن اون فیلم در همون لحظه ای که در آمریکا اجرا می شه مجبوریم به تهران یا شیراز بریم که اون فیلم و ببینیم.

*چه انتظاری از مسئولین دارید؟

متاسفانه همکاری چشمگیری ندیدیم. مثلا ما تمایل داریم یک تابلو در سطح شهر داشته باشیم که بتونیم فیلم هایی که پخش می کنیم را روی اون تابلو پخش کنیم. ولی متاسفانه هزینه تابلو خیلی زیاد است و فروش فیلم ها هم به اون صورت نیست که بتونیم برای تبلیغات هزینه کنیم. در بین ارگان ها نیز بلیط نیم بها پخش کرده ایم ولی هیچ ارگان و اداره ای استقبال نکردند.

*آیا با سینماهای شهرهای همجوار هم تعامل دارید؟

بله ما با سینمای جهرم به شدت و سینمای فرهنگی شیراز همکاری لازم را داریم. مثلا فیلم آهوی پیشونی سفید سینمای جهرم برای ما رایزنی های لازم را انجام دادند. یا مثلا برای اکران فیلم متری شش و نیم مبلغ سه میلیون تومان را به ما پیشنهاد کرده بودند ولی با رایزنی های آقای تقی زاده ما یک میلیون و نیم یعنی نصف آن هزینه را پرداخت کردیم. چون هنوز فیلم پخش نشده بود نمی تونستیم از خود سینما پرداخت کنیم چون ما معمولا پول را بعد از پخش به شرکت ها واریز می کنیم ولی این فیلم به خاطر فروش بالا قبل از پخش از ما بیعانه ای خواستند و چون ما قادر به پرداخت نبودیم خود دانشگاه برای اینکه سینما در شهر اوز رونق داشته باشد حاضر به پرداخت این هزینه شد. با سینمای گراش هم تا قبل از تعطیلی تعامل و همکاری داشتیم و بعضی از فیلم هایی که در سینما لار اکران می شد از سینمای اوز می گرفتند. چون ما خیلی سریع فیلم به دستمان می رسد.

*به چه صورت فیلم ها را دریافت می کنید؟

یک سری سینماها هستند که سینمای آنلاین نام دارند مثل سینمای شهر اوز و یک سری سینما هستند آفلاین. البته ما اوایل آفلاین بودیم ولی با رایزنی توانستیم یک سینمای آنلاین باشیم. فیلم را که از تهیه کننده گرفتند با فرمت خاص خود در یک هارد ذخیره می کنند و ما از شرکت ها می خواهیم که آن هارد را برای ما بفرستند ولی چون تعداد سینماهای کل کشور زیاد است و مسلماً برای شهر اوز نیز هزینه نمی کنند که آن هارد را بفرستند، ما برای اینکه بتوانیم این هزینه را کم کنیم خودمان هارد را تهیه کردیم و این هارد را خودمان به تنهایی یا با همکاری سینمای جهرم به تهران می فرستیم تا فیلم را ذخیره و برای ما باز گردانند. حالا این یک بخش قضیه است. بخش دیگه قضیه، بخش پخش است که تا زمانی که آنها مجوز ندادند ما قادر به پخش فیلم نیستیم یعنی خود سیستم پخش نمی کند مگر اینکه از تهران مجوز صادر شود که کلید پخش نام دارد و تا کلید پخش نباشد هیچ فیلمی پخش نمی شود.

*آیا امکان دارد که قبل از فیلم، تبلیغاتی در حد یکی یا دو دقیقه درباره دانشگاه یا تاسیس سینما پخش شود؟

سیستم ما فقط قادر است که فیلم هایی که شرکت سینمایی تبدیل می کند پخش کند نه فرمت های دیگر. ما برای اینکه بتونیم کلیپی که ساخته ایم به فرمت سیستم تبدیل کنیم حدودا دقیقه ای ۵ میلیون تومان هزینه دارد که تبدیل شود. این خیلی هزینه بر است و این فرمت نیز فقط به درد سینما می خورد و جاهای دیگر کاربردی ندارد. ما برای اینکه هزینه ها را کم تر کنیم می تونیم وقت هایی که تعداد افراد زیاد است روی سیستم دیگری که خودمان خریداری کرده ایم پخش کنیم. هر چند کیفیتش پایین تر است ولی هزینه ای ندارد. لازم به ذکر است که این سیستمی که ما داریم به ازای هر دقیقه ای که یک چیز اضافه ای پخش شود که از آن در آمد نداشته باشیم باعث افزایش هزینه لامپ تصویر می شود. ما نمی تونیم چیزی را پخش کنیم که درآمدی نداشته باشد. چون از این درآمدهایی که کسب می شود باید همه هزینه ها پرداخت شود.

در آخر:

تاریخ سینما ۱۴۰ سال قدمت دارد و به هنر هفتم معروف است، شش هنر دیگر عبارتند از: تاتر، نقاشی، مجسمه سازی، معماری، رقص و موسیقی است. از آخرین سالهای قرن ۱۹ تا آغاز قرن ۲۱. تصاویر متحرک به تدریج از کاروان های شادی شروع شد و تا آنجا پیشرفت کرد که یکی از مهم‌ترین ابزار ارتباطات و تفریحات و رسانه پرتعداد قرن ۲۰ شد. ورود نخستین دوربین فیلم‌برداری (دستگاه سینماتوگراف) در زمان مظفرالدین‌شاه، به سال ۱۲۷۹ هجری خورشیدی، به ایران، آغازگر تاریخ سینمای ایران است. نخستین فیلم ناطق فارسی، فیلم دختر لر است که اردشیر ایرانی آن را در سال ۱۳۱۲ خورشیدی ساخته است.

نخستین سالن سینمای ایران را در سال ۱۲۷۹ (تنها ۵ سال پس از آنکه برادران لومیر سینما را اختراع کردند) با نام «سینما سولی» در شهر تبریز تأسیس کردند. اما این سینما به دلیل عدم دسترسی به فیلم‌های روز، در سال ۱۲۹۵ خورشیدی تعطیل شد.

هنوز رفتن به سینما در سبد فرهنگی خانواده‌ها جای خود را باز نکرده و همین امر سینما داران را با بحران مالی روبرو می‌کند و در جهت حمایت از این بخش، خرید بلیت توسط هنرمندان و مسئولین، برگزاری برنامه‌های سینمایی در سالن‌های سینماها به‌عنوان یک مکان تخصصی، همکاری ارگان‌ها و سازمان‌های فرهنگی و شهری برای ارائه تبلیغات لازم برای جذب مخاطب، ترویج فرهنگ رفتن به سینما و استفاده مناسب از این مکان مخصوصاً از سنین کودکی می‌تواند تأثیر زیادی در حل این چالش داشته باشد.

اگر مردم خوب و فهیم ما مکان‌های عمومی و سینمایی را خانه دوم خود بدانند و از زیبایی و امکانات و تجهیزات رفاهی این مکان‌ها محافظت کنند، بی‌شک شهر ما نه‌تنها از نظر میراث کهن فرهنگی که به لحاظ جایگاه فرهنگی نیز می‌تواند حرفی برای گفتن داشته باشد.