بگذار کودکی کنم، کودکی حق من است! به قلم فایزه رضائی

روی پشت بام ساختمان منزل قدیمی در یکی از کوچه پس کوچه های شهر نشسته ام. یکی از پاهایم را به آن طرف حصار انداخته و به خودکشی فکر می کنم. به خودکشی می اندیشم نه برای اینکه انجامش دهم. من آنقدر دلیل برای زنده ماندن دارم که به این کار حتی فکر هم نکنم. در ذهنم به افرادی می اندیشم که چنین تصمیمی می گیرند. واقعا چه می شود که در زندگی به جایی می رسند که دیگر ادامه آن برایشان امکان پذیر نیست و دست به اقدامی می زنند که می خواهند به زندگی  خویش خاتمه دهند. به این می اندیشم که آنها در لحظه‌ای پشیمان هم می شوند؟ و به این جواب می رسم حتما پشیمان می شوند … حتما…

آیا تا به حال به این اندیشیده ایم که چگونه می توانیم از خودکشی افراد مستعد پیشگیری کنیم؟

آیا تا به حال اینگونه افراد را جدی گرفته ایم؟ پای درد دل های ناامیدانه شان نشسته ایم؟ یا به محض شنیدن حرفایشان به آنها  برچسبِ توهمی، روان پریش و … زده ایم. ما فکر می کنیم هیچ مشکلی  آنقدر وخیم نیست که فردی به خاطر آن از جان خود بگذرد! ولی وقتی به  عمق احساسات سرکوب شده و دردمندش پی ببریم درک می کنیم که آستانه تحمل هر کس با دیگری فرق دارد.

بگذار کودکی کنم، کودکی حق من است.

هر از گاهی صدای مشاجره اشان می آید؛ فریاد و دعواهایشان ساعت نمی شناسد، سرظهر، عصر یا آخر شب… از لیچارهای زن شروع می شود  و مرد اما حوصله ای برای جدل ندارد. کم کم آتش گُر می‌گیرد. ناسزا، بد دهنی  فحاشی،زد و خورد، پرتاب اشیاء  … و اما در میان این منازعات پرخاشگرایانه و تعارضات و فریادهای زن و شوهر صدای ناله و گریه ی کودکی شنیده می شود . چشمان معصوم به اشک نشسته اش شاهد زد و خورد آنها است با نگاه ملتمسانه اش خواهان خاتمه دعوا است. شکستن ظروف، کوبیده شدن در و …در نهایت به صدا درآمدن آژیر خطر رابطه و سرنوشت نافرجام زندگی مشترک محصول این جدال ها است.

کودک آزاری دردناک است.

صدای دلخراش هق هق گریه کودکی که مورد ضرب شتم پدر سنگدل و بی توجهی مادری خونسرد قرار گرفته است دل هر فردی را به درد می آورد. گاهی کودکان از سوی افرادی که باید محبت ببینند؛ مورد آزار قرار می گیرند .

در زمان وقوع و مشاهده این اتفاقات هر کسی به کمک فکر می کند به این که شاید راهی برای برون رفت از این معضلات باشد اما کمتر کسی به این فکر می افتد تا به اورژانس اجتماعی زنگ بزند و از آنها درخواست کمک نماید. و این بدان معنا است که  هفتاد درصد از مردم ما با اورژانس اجتماعی و خدماتی که این مرکز ارائه می دهند؛ آشنایی ندارند.

اورژانس اجتماعی چیست؟

اورژانس اجتماعی، اورژانسی برای دردها با خط تلفن  ۱۲۳ را بیشتر بشناسیم.

رشد آسیب های اجتماعی از قبیل اعتیاد، طلاق و اختلالات روانی موجب افزایش خودکشی، خشونت های خانگی، کودک آزاری ها و … در جامعه ایران افزایش یافته و تبدیل به یک بحران اجتماعی شده است که خدمات تخصصی اورژانس اجتماعی فعالیت هایی است که به مردم خدمات روانشناختی و مددکاری اجتماعی در خصوص بحران های فردی و خانوادگی و اجتماعی ارائه می دهد.

برنامه اورژانس اجتماعی شامل چهار فعالیت خط تلفن ۱۲۳، مرکز مداخله در بحران، خدمات سیار و پایگاه خدمات اجتماعی است که مردم می توانند در تماس یا مراجعه به این پایگاه ها کودکی را از کودک آزاری، فردی را از اقدام به خودکشی و همسری را از خشونت خانگی نجات دهند.

اصول اورژانس اجتماعی شامل مواردی از جمله کمک به حذف آسیب های اجتماعی، ارائه خدمات با سه ویژگیِ به موقع بودن، در دسترس  بودن و تخصصی بودن، انجام کار تیمی، رویکرد علمی در مداخلات و فراهم کردن زمینه مشارکت برای مردم و سازمان های مردم نهاد است.

گروه های هدف این برنامه زوجین متقاضی طلاق و افراد دارای اختلاف خانوادگی حاد، زنان و دختران آسیب دیده اجتماعی، کودکان کار و خیابانی، همسران و کودکان آزار دیده، سالمندان در معرض آزار، دختران و پسران فراری از منزل، افراد دارای اختلالات روحی و سایر افرادی که به هر دلیل در شرایط بحرانی قرار گرفته اند. خدمات تخصصی این برنامه شامل خدمات مددکاری، روانشناسی، مشاوره ای،حقوقی و آموزشی است. برای آگاه سازی این برنامه ها به اطلاع رسانی و آگاه سازی افراد جامعه ایجاد هماهنگی با سازمان های مرتبط و انعکاس به سازمان بهزیستی ضروری است.

ضرورت حضور مددکار در اورژانس اجتماعی مشکلات و فشارهای روانی، پیچیدگی های  زندگی و … فشارهای زیادی را برای افراد جامعه ایجاد کرده است که برای حفظ سلامت  روحی و زندگی سالم خدمت مددکاران ضروری است. کار مددکاری تسهیل گری، مشاوره، حمایت از افراد در معرض آسیب،خانواده های حاشیه نشین، افراد سالمند آزار دیده، ناتوانان ذهنی، افراد بی خانمان، کمک به بازپروری افراد معتاد، کودکان خیابانی، کودکان کار،افراد بزهکار، زنان و بچه های بی سرپرست و بدسرپرست، دختران و پسران فراری از منزل، روسپی ها، بیماران روانی، حمایت از پدرخوانده ها و مادر خوانده ها که مسئولیت بچه های بی سرپرست را برعهده می گیرند،حمایت از زندانیان و محکومین به حبس های طولانی مدت، پیشگیری از افزایش تکدی گری، حمایت از مددجویان در حوزه درمان و سلامت، همکاری با تیم درمان بیماران لاعلاج و صعب العلاج (ایدز و سرطان و … )، ارائه خدمات مددکاری  جهت کمک به آسیب دیدگان بلایای طبیعی از قبیل  زلزله و سیل، حمایت از جنگ زدگان، همکاری در برگزاری دوره های و کارگاه های آموزشی جهت پیشگیری از آسیب های اجتماعی و بهتر زیستن، فقر زدایی و رفع محرومیت، معرفی و ارجاع مددجویان به مراکز و موسسات حمایتی، پیشگیری از آسیب های اجتماعی در مدارس و…

مددکار اجتماعی در قالب حمایت کننده، راهنما، آگاهی دهنده، مشوق، آموزش دهنده، ارجاع دهنده، تشخیص دهنده است که هدفش کمک به افراد، گروه ها و در نهایت جامعه است تا رفاه فردی و اجتماعی خود را ارتقاء بخشند.

حوزه کاری مددکاران اجتماعی موسسات خیریه، موسسات دولتی، پرورشگاه ها، مدارس، بیمارستانها، اورژانس اجتماعی، زندان،باز پروری ها، کانون اصلاح و تربیت، مراکز درمان اعتیاد، مراکز نگهداری از افراد بی سرپرست، سازمان های بهزیستی و حمایتی امدادی و مراکز توانبخشی و کلینیک های مددکاری اجتماعی است.

فایزه  رضائی / دانشجوی رشته مددکاری اجتماعی دانشگاه جامع علمی کاربردی لارستان

 ۲۰ مهر ماه ۹۸

در اینجا برخود واجب می دانم که از خدمات بی شمار و تلاش های ارزنده سرکار خانم دکتر صفا فرجام که در طی دوره ریاست شان در دانشگاه جامع علمی کاربردی لارستان نتایج بسیار پربار برای این مرکز در پی داشته و نقش بسزایی در به تحقق پیوستن آرزوی دیرینه و اشتیاق سوزان که همانا تحصیل در رشته مددکاری اجتماعی بود تشکر و قدردانی فراوان نمایم.

از درگاه خداوند بزرگ پاداش نیکو و سعادت روزافزون برای ایشان مسئلت دارم و امیدوارم مجموعه دانشگاه و دانشجویان همچنان بتوانند از تجارب و توانمندی های ارزنده این بانوی باوقار و شخصیت علمی بهره مند گردند.